Η ξυλεία και η χρήση της στο Μπαχρέιν. Το χτες και το σήμερα
Η νήσος Μπαχρέιν, «το βασίλειο των δύο θαλασσών», βρίσκεται στην καρδιά του Περσικού Κόλπου και είναι ιδιαίτερα γνωστό για την βαθειά του ιστορία, τα απαστράπτοντα μαργαριτάρια και το πετρέλαιο, αν και η παραγωγή του είναι πολύ μικρή σε σχέση με την Σαουδική Αραβία, τα Ενωμένα Εμιράτα και το Κουβέιτ.
Η ιστορία του νησιού γυρνάει πίσω στο 5000 π.Χ. όπου αναπτύχθηκε ο πολιτισμός Dilmun, που ήταν και το αρχαίο όνομα του νησιού, ενώ η περίοδος από το 300 π.Χ. έως την επικράτηση του Ισλάμ μετά το 622 μ.Χ. ονομάζεται Τίλος (Τylos), όνομα που δόθηκε από τον ναύαρχο Νέαρχο όταν έπλευσε στα μέρη αυτά. Για το νησί μαθαίνουμε πολλά από τον Ηρόδοτο, τον Στράβωνα, τον Αθήναιο, τον Πλίνιο και τον Θεόφραστο.
Όσο αφορά τα δάση και την ξυλεία του νησιού, μας πληροφορεί ο Θεόφραστος, πως στις ανατολικές ακτές υπήρχαν, ως φυσικός φράχτης, συστάδες δέντρων που έμοιαζαν με συκιές και οι καρποί του έμοιαζαν με λούπινα, ενώ ήταν κατάφυτο από φοίνικες, αμπέλια και οπωροφόρα δέντρα, κυρίως συκιές. Ακόμη αναφέρει, πως χρησιμοποιούσαν κάποιο είδος ξύλου για τα πλοία τους ανθεκτικό στο θαλασσινό νερό και στους μύκητες. Με αυτό, προφανώς ο αρχαίος συγγραφέας εννοεί το κλαδιά από μεγάλους φοίνικες δεμένα σε αρμαθιές, όπως αυτό άλλωστε είναι ορατό και σε αρχαίες παραστάσεις σε σφραγιδόλιθους της εποχής Dilmun. Ακόμη και έως το πρόσφατο παρελθόν κατασκεύαζαν βάρκες με τον ίδιο τρόπο (εικ. 1). (Υπόψη, ότι ενώ τα κλαδιά της φοινικιάς είναι δυνατά, ο κορμός μέσα του είναι ινώδεις, που κατά την ξήρανσή του χρησιμοποιούνταν οι ίνες του για την κατασκευή σκοινιών).
Στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μ Ανατολής μπορεί να φύονται δέντρα που να παρέχουν ξυλεία, όπως ο κέδρος Λιβάνου, άρκευθος (είδος κυπαρισσιού), οξιά, ιτιά, σφενδάμι (καραγάτσι) κ.ά., αλλά δεν είναι βέβαιο αν φύονταν στο Μπαχρέιν. Πάντως κάποιοι θάμνοι, οι prosopis cineraria (το «δέντρο ζωής» στο Μπαχρέιν), η συκιά ή η φοινικιά δεν παρέχουν χρήσιμη ξυλεία.
Για τον λόγο αυτόν, από την πανάρχαια εποχή εμπορεύονταν τη χρήσιμη ξυλεία από τις γύρω περιοχές, όπως Ινδία, Ιράν, Ιράκ, Λίβανο κ.ά. Απόδειξη δε τούτου μαρτυρεί και η επιγραφή σε πήλινη πινακίδα του 2500 π.Χ., σύμφωνα με την οποία ο βασιλιάς του Λαγκάς (Νότια Μεσοποταμία) ήταν χαρούμενος όταν ως φόρο πλοία από το Dilmun του έφεραν καλής ποιότητας ξυλεία από τις γύρω περιοχές.
Ιστορικά, τα πρώτα καταλύματα, ήταν από κορμούς, κλαδιά. Φύλλα φοινικιάς, πανιά και δέρματα. Γύρω στον 11ο αιώνα άρχισαν να αντικαθίστανται από πλίνθους και από κοραλλιογενείς πέτρες της περιοχής, λάσπη και ένα είδος γύψου, ενώ κατασκεύαζαν τις οροφές από κλαδιά και φύλλα φοινικιάς (sayam). Το 1500 οι Πορτογάλοι έποικοι του νησιού έκτισαν δύο υπέροχα κάστρα το Arad και το Galat στα οποία ανάμεσα στις πέτρες χρησιμοποίησαν κορμούς φοινικιάς ως ξυλοδεσιές και ως στηρίγματα για τις οροφές των παραπηγμάτων (εικ. 2). Στο Galat μάλιστα και τα παραπήγματα για τους στρατιώτες και τα άλογα ήταν εξωτερικά κατασκευασμένα από κλαδιά και φύλλα φοινικιάς, όπως φαίνεται και στην αναπαλαίωση του φρουρίου.
Γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα άρχισαν να δημιουργούνται οι γειτονιές με πλινθόκτιστα σπίτια και να κατασκευάζονται στην περιοχή Μuharraq στη Μανάμα τα υπέροχα σπίτια των σεΐχηδων και του εμίρη με πέτρες και λάσπη, ενώ σε αυτά είναι έντονη η παρουσία των σκαλιστών ξύλινων θυρών, παραθύρων, αίθριων, και μπαλκονιών (εξωτερικών και εσωτερικών) (εικ. 3,4).
Τελευταία κάθε είδους χρήσιμης ξυλείας, ξυλοπαράγωγα και μελαμίνες, όπως σουηδικό, όρεγκον, δρυς, οξιά, δεσποτάκι, κερασιά, μαόνι, καρυδιά, ντουσιέ, αγιούς, τικ κ.ά. εισάγεται από όλα τα μέρη του κόσμου όπως Αμερική, Κίνα, Ιταλία, Γερμανία, Ρουμανία, Αφρική κ.ά., ενώ ιδιαίτερη προτίμηση δείχνουν στο ξύλο meranti που εισάγεται από την Μαλαισία. Αυτό, που μοιάζει με το μαόνι, διαθέτει άριστες ιδιότητες στη θλίψη και στον εφελκυσμό, στο σκάλισμα, στη βαφή και στο βερνίκι, ενώ η τιμή του είναι πάρα πολύ προσιτή.
Σήμερα, εμφανής είναι η χρήση του ξύλου τόσο σε εσωτερικό όσο και σε εξωτερικό χώρο.
