Το ξύλινο πάτωμα αποτελούσε και αποτελεί μια καλή επιλογή για επίστρωση καλής ποιότητας δαπέδων, τουλάχιστον από τον 15ο περίπου αιώνα που πρωτοεμφανίστηκε σε ανακτορικούς χώρους της γαλλικής αυλής. Στις ΗΠΑ αποτέλεσε βασικό υλικό επίστρωσης δαπέδων από τον 18ο αιώνα, λόγω της αφθονίας του ξύλου, αν και όχι πάντα σε καλή ποιότητα. Από τα τέλη του 19ου αιώνα μπήκε ακόμη περισσότερο, λόγω της μαζικής ομοιόμορφης παραγωγής στενών λωρίδων.
Το ξύλο λοιπόν, αποτελούσε ένα στοιχείο που χρησιμοποιούνταν σε δάπεδα, ιδιαίτερα ως μεσοπάτωμα σε διώροφα κτίσματα. Παρότι έχει να ανταγωνιστεί μεγάλη πληθώρα υλικών (χώμα, κεραμικά πλακίδια, μάρμαρο, μωσαϊκά δάπεδα, πλαστικές επιστρώσεις κλπ.) χρησιμοποιείται και σήμερα ευρύτατα. Υπολογίζεται ότι το 2005 τοποθετούνταν στην Ελλάδα περί τα 2.000.000 m2 ξύλινων πατωμάτων, από τα οποία το 80% ήταν κλασικό καρφωτό δάπεδο.
Οι λόγοι για την προτίμηση στο ξύλινο πάτωμα είναι λίγο – πολύ γνωστοί: Το ξύλο προσφέρει το αίσθημα της ζεστασιάς και της άνεσης, προσδίδει ομορφιά και κομψότητα όπου χρησιμοποιηθεί, είναι θερμομονωτικό, έχει μια μικρή ελαστικότητα που απορροφά τους κραδασμούς, επιδέχεται σχέδια και βαφές στην τοποθέτηση. Ακόμη και τα μειονεκτήματα του σαν υλικό, σχετικά με τη συμπεριφορά του στις μεταβολές των συνθηκών περιβάλλοντος, βοηθούν στην δημιουργία ενός υγιεινού εσωτερικού μικροκλίματος.
Το ξύλινο δάπεδο προσφέρει δυνατότητα επιλογής από μια ευρεία ποικιλία ειδών ξύλου, τύπων δαπέδου, σχεδίων, χρωμάτων κλπ. Τα κριτήρια επιλογής σχετίζονται τόσο με την αισθητική, όσο και την λειτουργικότητα. Αντίθετα με την αισθητική, που είναι ένας υποκειμενικός παράγοντας, η λειτουργικότητά του πρέπει να μελετάται σωστά πριν την επιλογή του κατάλληλου δαπέδου.
Κριτήρια επιλογής ξύλινου δαπέδου
Βασικοί αντικειμενικοί παράγοντες για την επιλογή ενός ξύλινου δαπέδου είναι:
- Η χρήση του χώρου και οι απαιτήσεις του
- Η ευκολία συντήρησης, επισκευής ή αντικατάστασης
- Το κόστος αγοράς και ο χρόνος εγκατάστασης
- Η προσδοκώμενη διάρκεια ζωής
Η επιλογή και αγορά ξύλινου πατώματος απαιτεί προσπάθεια, έρευνα και γνώση, καθώς είναι προϊόν με μεγάλη διάρκεια ζωής, φυσική ομορφιά και αξιοσημείωτο κόστος. Στις θετικές πτυχές του ξύλινου δαπέδου θα πρέπει να προσθέσουμε την προσιτή τιμή κτήσης, την ευκολία συντήρησης, περιβαλλοντική συμβατότητα, τη συμβολή στη δημιουργία ενός υγιούς και μοντέρνου εσωτερικού περιβάλλοντος, καθώς και την μεγάλη ποικιλία ειδών.
Ας δούμε μερικά επιμέρους πλεονεκτήματα των ξύλινων πατωμάτων.
Προσιτά: Τα ξύλινα πατώματα προσθέτουν αξία στην κατοικία και αποτελούν το σημείο διαφοροποίησης της ακριβής κατασκευής από την κατασκευή της «σειράς». Οι τιμές αγοράς ξύλινων δαπέδων ξεκινούν από πολύ χαμηλά, πολλές φορές στο ίδιο επίπεδο και ίσως ανταγωνιστικά προς τις τιμές πώλησης άλλων υλικών(πλακίδια, μάρμαρα κ.λ.π.) και φθάνουν έως αρκετά ψηλά καλύπτοντας όλα τα γούστα και όλα τα βαλάντια.
Ευκολία συντήρησης: Η καθημερινή συντήρηση των ξύλινων δαπέδων δεν απαιτεί τίποτα παραπάνω από ένα απλό σκούπισμα με ένα νωπό πανί ή σκούπισμα με ηλεκτρική σκούπα. Το μόνο σημείο το οποίο απαιτείται λίγο παραπάνω προσοχή αφορά την τοποθέτηση προστατευτικών στα πόδια των επίπλων που εφάπτονται των πατωμάτων.
Οικολογικά: Σε αντίθεση με τα περισσότερα υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται για την επένδυση πατωμάτων τα ξύλινα δάπεδα είναι τα μοναδικά τα οποία προέρχονται από φυσικές ανακυκλωμένες πηγές. Έχει παρέλθει η εποχή κατά την οποία τα δάση αποψιλώνονταν ανεξέλεγκτα χωρίς να ληφθούν υπόψη οι μακροχρόνιες συνέπειες. Σήμερα η ξυλεία παράγεται σύμφωνα με πρόγραμμα το οποίο εξασφαλίζει την διαρκή ύπαρξη των φυσικών πόρων στο μέλλον.
Υγιές περιβάλλον εσωτερικών χώρων: Η τοποθέτηση ξύλινων παρκέτων συμβάλει τα μέγιστα στην δημιουργία υγιεινών συνθηκών διαβίωσης. Η σκληρή επιφάνεια δεν ευνοεί την συγκέντρωση σκόνης συμβάλλοντας έτσι στην βελτιστοποίηση της ποιότητας της εσωτερικής ατμόσφαιρας. Επιπλέον δεν υπάρχει η συσσώρευση και κατά συνέπεια η εκπομπή χημικών και τοξικών ουσιών που εμπεριέχουν άλλα δομικά υλικά.
Μεγάλη ποικιλία ειδών: Η τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων δεκαετιών έχει επηρεάσει και τον τομέα των ξύλινων δαπέδων τα οποία προσφέρονται πλέον σε μεγάλη ποικιλία ειδών, μεγεθών, χρωμάτων και επεξεργασίας επιφανειών.
Σημαντικό το που θα τοποθετηθεί το δάπεδο και το υλικό κατασκευής του!
Η χρήση ενός δαπέδου, ελαφριά ή βαριά, εξαρτάται άμεσα από τον χώρο στον οποίο βρίσκεται. Δημόσιοι και εμπορικοί χώροι π.χ. απαιτούν ανθεκτικότερα δάπεδα με υψηλή αντοχή στη τριβή, σε σχέση με αντίστοιχους οικιακούς χώρους. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που αναμένουμε από ένα δάπεδο να φέρει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως αντοχή σε υψηλές αυξομειώσεις υγρασίας, ηχομονωτικές ή ακουστικές ικανότητες, ανάγκη εξασφάλισης δαπέδου φιλικού για πολύωρη ορθοστασία ή υψηλή καταπόνηση (π.χ. αθλητικά δάπεδα), κλπ.
Οι επιθυμητές δυνατότητες συντήρησης και επισκευής του ξύλινου δαπέδου επίσης μπορούν να καθορίσουν την τελική επιλογή. Ενδεικτικά, ένα παραδοσιακό δάπεδο από παρκέτα μπορεί να επαναλειανθεί και βερνικωθεί 4-6 φορές. Αυτό το γεγονός του δίνει πρακτικά μια διάρκεια ζωής άνω των 40 ετών. Μετά από κάθε τέτοια συντήρηση το πάτωμα θα έχει εμφάνιση νεοτοποθετημένου δαπέδου, πράγμα που δεν συμβαίνει με τους άλλους τύπους δαπέδων εκτός του μαρμάρου. Αντίθετα, ένα δάπεδο τύπου Laminate, δεν επιδέχεται καμία λείανση. Ωστόσο, δάπεδα από λωρίδες με βιομηχανικά επεξεργασμένη επιφάνεια προσφέρουν ταχύτερη εγκατάσταση και ενδεχόμενο μικρότερο κόστος, γεγονός σημαντικό για την τελική επιλογή.
Τα τελευταία 20 περίπου χρόνια η τεχνολογία των πατωμάτων από ξύλο και προϊόντα ξύλου, έχει να παρουσιάσει σημαντικές προόδους. Τα κλασικά πατώματα από συμπαγές ξύλο διαφόρων δασοπονικών ειδών παραμένουν σε χρήση αλλά σε μικρότερο ποσοστό και εντάσσονται σιγά – σιγά στην κατηγορία των κλασικών και παραδοσιακών πατωμάτων, τα οποία δεν πρόκειται ποτέ να εκλείψουν και να χάσουν την αίγλη τους. Ένα σημαντικό μέρος όμως των εφαρμογών τους, ειδικά σε επαγγελματικούς χώρους διαφόρων καταστημάτων αλλά και σε κατοικίες, έχουν αντικατασταθεί από νέους τύπους πατωμάτων, τα οποία είναι σύνθετα, αποτελούμενα από ποικίλους συνδυασμούς περισσότερων της μιας στρώσεων (Laminates) ή μηχανικά ανακατασκευασμένων πολύστρωμων δαπέδων (Engineered wood floorings), όπως:
- λεπτή στρώση σκληρού ξύλου (πάχος 3-7 mm)
- ινοπλάκες υψηλής πυκνότητας (HDF: High Density Fiberboard)
- αντικολλητά (κόντρα – πλακέ μικρού πάχους)
- πολυστρώματα διαφόρων τύπων πολυμερών υψηλής πυκνότητας, γνωστών στην αγορά ως: τύπου Φορμάικα (High Pressure Laminates: HPL)
- ξυλόφυλλα
- ξύλα ή τεμαχίδια φελλού κ.α.
Οι νέοι αυτοί τύποι πατωμάτων έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως:
- πολύ γρήγορη τοποθέτηση σε σχέση με τα κλασικά δάπεδα
- υψηλή αισθητική, ανάλογη των κλασικών δαπέδων,
- ηχο – θερμο- μόνωση
- είναι έτοιμα φινιρισμένα (τριμμένα και προβερνικωμένα)
- έχουν υψηλή αντοχή σε κρούση, σε τριβή και γδάρσιμο, σε χημικά, σε αναμμένο τσιγάρο
- έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής.
- έχουν χαμηλότερο συνολικό κόστος
